Giklaro sa kagamhanang lokal sa Pantukan, Davao de Oro nga wala mibayad sulod sa taas nga panahon ang usa ka kompanya sa minahan nga gipanag-iyahan sa negosyanteng si Butchoy Taojo sa mga lokal nga obligasyon niini.
Kini maoy pagklaro sa LGU Pantukan atol sa usa ka press briefing karong adlawa April 3, 2025.
Sumala ni Ferdinand Llanto, municipal treasurer sa Pantukan, lakip sa wala nabayran sa Hexat Mining mao ang road toll fee, environmental user’s fee ug business tax.
Matud ni Atty. Maribel Basadre-Cab, municipal administration, gihimo sa lokal nga kagamhanan ang pagpaklaro human sa matud pa pamahayag ni Mr. Taojo nga “okay lang maka-operate ra daw gihapon siya bisan wala siyay business permit.”
“Daghang pangutana sa amoa. We need to address the issue kay kung dili pod namo siya tubagon, murag mahimong notion sa mga tawo nga OK lang diay ta mag-negosyo maski wala tay permit,” matud ni Attorney Basadre-Cab.
“We want to prevent that nga masulod na siya sa mga utok sa atoang mga negosyante,” dugang niya.
Giklaro sa municipal administrator nga nakalatid gyud sa balaod nga kinahanglan mokuha ug mga dokumento sama sa business permit una maka-negosyo ang bisan kinsa.
Matud ni Vice Mayor Cirila Arancon-Engbino, dunay igong legal nga basihan nganong kinahanglan mangolekta ug bayronon gikan sa Hexat Mining ug uban pang negosyo ang munisipyo.
Kini mao ang Municipal Ordinance number 14 series of 2006, ang usa ka resolusyon nga nag-amyenda ug nagpalapad sa municipal tax code niadtong 2017 ug ang usa ka lokal nga balaod niadtong 2023 nga nagpasaka sa mga balayronon nga gilatid sa 2017 amended municipal tax code.
Pasabot ni Vice Mayor Engbino nga unod sa 2006 ordinance ang pagpangolekta ug road toll fee sa mga trak nga dunay kargamento nga nagaagi sa mga municipal road sama sa Biasong-Tibagon ug Napnapan road.
Pag-abot sa 2017 amendment, gidugang sa kolektahon gikan sa mga negosyante ang gitawag nga environmental user’s fee.
Pinaagi sa Municipal Ordinance 155 niadtong 2023, mas gipakusgan ang pagpatuman sa amended tax code aron masiguro ang episyente ug epektibo nga pag-kolekta sa mga balayronon sa mga negosyante sa Pantukan, sumala ni Vice Mayor Engbino.
Sumala ni Llanto nga 2020 pa lamang nagsugod pagbayad sa road toll fee ang Hexat Mining.
Nasayran nga 1983 nagsugod pag-operate ang Hexat Mining sa Pantukan.
Samtang sa business tax ug environmental user’s fee, niadto pa lamang 2022 o panahon sa administrasyon ni Mayor Jhong Ceniza, nakolekta ang obligasyon sa mining company nga nakabase sa Napnapan, Pantukan.
Subay sa rekord sa MTO, nasayran nga sukad 2013 unom ka higayon nakabayad ang Hexat Mining sa road toll fee.
Mibayad ang kompanya ug P425,000 niadtong 2020, P375,000 niadtong 2021, P3,646,000 pagka-2022, P7,695,000 niadtong 2023, P3,284,000 sa 2024 ug pagka-2025 miabot sa P7,340,100.
Sa business tax, mibayad niadtong 2022 ang kompanya sa kantidad nga P5,470.
Mitaas kini ngadto sa P213, 225.27 sa 2023 ug miabot sa P203,143.00 niadtong 2024.
Samtang nakabayad ang minahan sa environment user’s fee balor P1,350,000 niadtong 2022. Pagka-2023 mihatag kinig P1,050,000, ug pagka-2024 mibayad kinig P1,200,000.
Nasayran nga misulat sa opisina sa municipal treasurer’s office ang Hexat Mining pinaagi sa presidente niining si Ferdinand Galang niadtong Oktubre 17, 2023 ug naghangyo nga dili na kolektahan ang kompanya sa road toll fee sanglit ang karsada nga giagian sa ilang mga trak “gihimo, gipondohan ug gi-mintinar sa kwarta sa kompanya.”
Gihimo nga basehan sa sulat sa Hexat Mining ang Executive Order number 41 nga giulohang “Prohibiting the Collection of Pass Through Fees on National Roads and Urging Local Government Units to Suspend the Collection of Any Form of Fees Upon All Types of Vehicles Transporting Goods Under Section 153 or 155 of Republic Act 7160 or the Local Government Code of 1991.”
Ang pagpangulektag road toll sa Pantukan nagsumikad sa Municipal Ordinance number 14 niadtong 2006 panahon sa administrasyon ni kanhi Mayor Celso V. Sarenas diin naglangkob sa mga municipal road sa Sabong-Panganason, Sabong-Biasong ug Tibagon-Diat.
Nagaagi ang mga sakyanan ug ekipo sa Hexat Mining sa Tibagon-Diat road.
Napakusgan kini dihang naaprubahan ilawom sa administrasyon ni Mayor Jhong Ceniza ang Municipal Ordinance Number 155, series of 2023 nga mipakusog sa naunang balaod-lokal kalabot sa pagpangulektag road toll sa Pantukan LGU.
Sa usa ka sulat ngadto sa Hexat Mining niadtong Enero 27, 2024, gibarogan sa Pantukan LGU nga legal ug subay sa balaod ang ilang pagpangolektag road toll.
“It is an established fact that your operations entail extensive extraction and transport of mineral resources from the mountains of Pantukan, Davao de Oro. These resources are subsequently processed in Tagum City, with your trucks/vehicles regularly traversing the Tibagon-Diat-Napnapan Road,” matud sa sulat sa LGU.
“Given your continuous use of the municipal road, it is both reasonable and just for you to diligently comply with the obligation to pay the requisite road fee,” dugang sa sulat sa lokal nga kagamhanan.
Sa sulat ni Galang, misaad kini nga mobayad ang kompanya kung ugaling mahukman nga dili exempted ang ilang mga sakyanan sa road toll fee.
Giklaro ni Attorney Basadre-Cab nga dili tinuod nga gilisod-lisod nila ang mga negosyante sama ni Taojo.
Matud niya nga dako ang ilang pagtamod sa mga negosyante sa Pantukan, dagko man ug gagmay tungod kabahin sila sa kalamboan sa lungsod.
“Wala gyud namo siya gilisod-lisod kay ang tanang fees nga gi-impose sa iyaha naa gyud na siyay basehan. Makaingon siguro kag gilisod-lisod namo siya kung naningil lang mi unya walay basis ang maong pagpaningil. O kaya ang amoang gisingil is more than what is required sa atoang balaod,” pagpasabot sa municipal administrator.
Sa bahin sa municipal treasurer, gisulti ni Llanto nga wala gyuy problema ang usa ka negosyante kung kumpleto ang mga papeles ug mga dokumento inig adto sa ilang opisina, ug dili kini ma-delatar.
Luyo niini, nagpasalamat si Vice Mayor Engbino ngadto sa mga negosyante tungod sa ilang tabang aron makakolekta ang lokal nga kagamhanan ug salapi nga magamit sa mga serbisyo-publiko.
